Aluminium in Europa; afval, recycleren en hergebruik

Bronefficiëntie middels verzamelen van afval, recycleren en hergebruik van aluminium in Europa

Als onderdeel van zijn “Europe 2020” strategie, geeft de Europese Unie (EU) prioriteit aan een “Resource Efficient Europe” als een van zijn zeven slagschip initiatieven die zijn bedoeld om banengroei te stimuleren in een tijd van economische crisis en snelle uitputting van natuurlijke hulpbronnen. Dit beleid komt echter in conflict met de wens om voort te gaan met het tegemoet komen aan het hoge niveau van consumenten wensen als basis voor economische groei. Het tot op heden gevoerde EU afvalbeleid blijft leiden tot onnodig verbranden of op vuilnisbelten storten van waardevolle materialen.


Als grootste netto importeur van natuurlijke bronnen per hoofd van de bevolking, vereist Europa integrale oplossingen om te komen tot reductie van consumptie. Maatregelen om te komen tot duurzaam gebruik zijn nodig om te vermijden dat Europese landen gevangen blijven zitten in technologieën, processen en structuren die de afhankelijkheid van grondstoffen vergroten. De EU heeft recentelijk de wil uitgesproken om te meten hoeveel land, materialen, water en koolstof wordt gebruikt langs de aanvoerketen om tegemoet te komen aan de huidige consumptieniveaus. Er is echter weinig gedaan op politiek niveau om te zorgen dat dit beleid overal in de EU wordt ingevoerd.

Aluminium kan voor 100% worden gerecycleerd
 

Recycleren van een ton aluminium bespaart negen ton CO2 equivalente emissie [1] Bij het huidige consumptieniveau zijn er voldoende exploiteerbare voorraden bauxiet, de ruwe, geoxideerde vorm van aluminium, voor de komende 300 jaar [2]. Ondanks het feit dat het na zuurstof en silicium het derde meest voorkomende element is in de aardkorst [3], is de EU sterk afhankelijk van geïmporteerde bauxiet. In 2008 waren de grootste producenten van bauxiet Australië (30%), Brazilië (13%) en China (10%) [4]. Het complexe en schadelijke proces van bauxietmijnbouw heeft geleid tot ontbossing, bodem degradatie en schending van mensenrechten, zoals in het navolgende verder wordt aangetoond. Alumina wordt gewonnen uit het bauxieterts en vervolgens afgevoerd naar een primair-aluminiumfabriek, waarna het verder wordt verwerkt tot een reeks van producten, van drankblikjes tot auto onderdelen en constructiemateriaal. Aluminium is vandaag de dag het dominante non-ferro metaal dat in gebruik is wegens zijn sterkte en lage gewicht.

Recycleren en hergebruik

Belangrijk feit is dat aluminium steeds weer kan worden gerecycleerd zonder zijn karakteristieke eigenschappen te verliezen. Gebruikt aluminium kan voor 100% worden gerecycleerd waarbij slechts 5% wordt gebruikt van de energie die vereist is voor zijn initiële extractie en verwerking [5] en 10% van de initiële kapitaalkosten [6]. Recycleren bespaart tevens 97% van de uitstoot van broeikasgassen (GHG greenhouse gasses) [7] die ontstaan bij de primaire productieprocessen [8]. Zo’n 75% van al het aluminium dat ooit is gebruikt, equivalent met 540 mton, is heden ten dage nog steeds in gebruik en het is de bedoeling om dit percentage nog verder te verhogen [9]. Er bestaat nu een extensieve recyclage infrastructuur, met 273 recyclage fabrieken verspreid in Europa in 2008 [10]. Productie van gerecycleerd aluminium bereikt in 2010 rond 4,3 miljoen ton, waarvan 2,2 miljoen was geproduceerd door opwerkers [11]. Opwerkers en omsmelters spelen een integrale rol bij het recycleren van aluminium, ze vormen de schakel met inzamelaars, ontmantelaars, metaalhandelaren en schrootverwerkers die schroot verzamelen en verwerken [12]. Ondanks hoge niveaus van aluminium recyclage en dalende productieniveaus, wordt nog altijd jaarlijks rond 15 miljoen ton bauxiet in de EU geïmporteerd [7713]. Overal in Europa zouden grote besparingen kunnen worden behaald als er maatregelen werden genomen om te komen tot optimale bronefficiëntie. Zoals onderkend door de Europese Commissie zouden bijvoorbeeld Britse bedrijven rond €5,1 biljoen per jaar kunnen besparen op de metaalfabricage sector indien maatregelen op het gebied van bronefficiëntie op correcte wijze zouden worden uitgevoerd [14].

Consumptie en productie

In de EU wordt de productie van aluminium uit zijn grondstoffen [15] gedomineerd door Duitsland, gevolgd door Frankrijk, Spanje, Nederland en het Verenigd Koninkrijk. De afgelopen jaren is de totale Europese productie echter teruggelopen, voornamelijk als gevolg van de economische crisis [16]. Ondanks dit alles blijft de consumptie van aluminium stijgen. Van 1980 tot 2008, steeg de groei van de industriële consumptie in Europa van 14kg tot 22kg per hoofd van de bevolking [17]. In de afgelopen jaren vertoonden Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk dalende groei van de industriële consumptie van metalen, inclusief aluminium, omdat fabricage in andere Lidstaten is gestegen en als gevolg van verplaatsing naar elders. Industriële consumptie van Spanje en Italië is gestegen [18].

Verpakking

In Europa wordt ongeveer 50% van alle aluminium verpakking ingezameld, hetgeen in lijn is met de EU richtlijnen betreffende verpakkingsafval, die alle Lidstaten verplicht deze doelstelling voor het terughalen en/of inzamelen van metaal te halen [20]. Aluminium brengt de hoogste prijs per ton op voor elk gerecycleerd product dat langs de kant van de weg wordt verzameld [21]. Tot 99% van alle geproduceerde aluminium verpakking is bedoeld voor consumenten, waarbij het merendeel voor huiselijk gebruik is [22]. Het aluminium drankblikje is ‘werelds meest gerecycleerde houder [23] omdat het makkelijk is te verzamelen, plat te drukken en te recycleren. In Europa werd in 2010 tweederde van de aluminium drankblikjes gerecycleerd, wat neerkomt op tenminste 24 miljoen blikjes, drie keer meer dan 20 jaar geleden [24]. België, Finland, Duitsland, Zwitserland en Noorwegen verzamelen meer dan 90% van hun drankblikjes. Deze landen hebben zulke hoge aluminium drankblikjes hoeveelheden behaald dankzij efficiënte en goed doorgevoerde inzameling en sorteer infrastructuren [25]. In Oost Europese landen, waaronder Roemenië (20%), Slovenië (27%) en Letland (30%) prevaleren betrekkelijk lage niveaus van blikjes recyclage. Bedenkend dat het Verenigd Koninkrijk een rijk geïndustrialiseerd Europees land is, is het recyclage niveau aldaar met 50% eveneens vrij laag [26].

Gebouwen en transport

Aluminium is een zeer geschikt materiaal voor architectonische toepassingen wegens het gemak waarmee het kan worden gevormd en zijn goede weerstand tegen corrosie. De mate van recyclage van bouwmateriaal bedraagt in Europa 92-98% [28]. Dit kan zelfs op zeer grote schaal plaatsvinden, zoals in het Verenigd Koninkrijk, waar 96% van het aluminium dat in het oude Wembley Stadion (meer dan 400 ton) was verwerkt tijdens de sloop is teruggewonnen [29]. Aluminium is een sleutelmateriaal in de transport sector, wegens zijn sterkte, gecombineerd met zijn lage gewicht. Het wordt gebruikt voor de fabricage van auto’s, vliegtuigen [30], schepen en treinen. In heel Europa wordt 90-95% van het in auto’s gebruikte aluminium teruggewonnen en weer opnieuw gebruikt, of teruggebracht in de recyclingcyclus [31].

Sociale en milieu gevolgen

Aluminiumfabricage schaadt het milieu. Het is een extreem energie-intensief proces en stoot aanzienlijke hoeveelheden CO2 uit, tezamen met enige perfluorokooldioxide (PFC) gassen [32]. Als gevolg hiervan is de aluminiumindustrie alleen verantwoordelijk voor ongeveer 1% van de broeikasgas emissies [33]. Wegens de veel lagere energie behoeften bij recycleren, kan op elke ton gerecycleerd aluminium negen ton CO2 equivalenten [34] uitstoot worden vermeden [35]. Het winnen van bauxiet heeft aanzienlijke ongunstige milieu en sociale gevolgen in Jamaica [36], Australië [37], India, Brazilië en elders [38] waaronder de vervuiling van watervoorraden en visserijgronden, de vernietiging van land en verplaatsing van lokale gemeenschappen [39]. Zoals benadrukt door Friends of the Earth Brazil, vormt bauxietwinning een ernstige bedreiging voor lokale gemeenschappen en hun fragiele Amazone milieu. Zo is Alcoa, een wereldleider in extractie van bauxiet en de productie van aluminium, momenteel van plan om 50.000 ha land over te nemen dat eigendom is van Ribeirinho gemeenschappen die de randen van het Jurutimeer bewonen [40]. Brazilië beschikt naar schatting over 8,2 miljard ton aan bauxietreserves, waarbij het merendeel van de bauxietwinning plaats vindt in de staat Pará, in het noordelijk Amazone gebied [41]. De extractie van bauxiet en de aluminium-aanvoerlijn worden gecontroleerd door multinationale bedrijven waaronder Vale, Norsk Hydro, BHP Billiton en Rio Tinto.

 

Tabel 1. Aluminium-blikjesrecycling in de EU27, EFTA en Turkije, 2010 [27].

Voorts bevinden zich in Oost India aanzienlijke bauxietafzettingen in de staten Orissa en Andhra Pradesh, alwaar honderden inheemse gemeenschappen wonen. Sinds de jaren 1980, ondervonden bauxiet en alumina projecten heftige ppositie van de kant van lokale gemeenschappen, die te lijden hebben onder vervuiling, afnemen van land en water, verplaatsing, onderdrukking en ernstige schending van mensenrechten [42].

Oplossingen

In ogenschouw nemend dat aluminium voor 100% recycleerbaar is zonder achteruitgang van zijn waardevolle kwaliteiten [43], zou er meer voorrang en steun dienen te worden gegeven aan zijn hergebruik bij verpakking, voertuigen, architectuur en andere toepassingen. Progressieve nationale en EU bemiddelingspolitiek dient bauxietwinning die gepaard gaat met sociale verschuivingen en milieuschade een halt toe te roepen. Er is een duidelijke mogelijkheid om consumptieniveaus te reduceren via legale doelstellingen die volledige terugwinning en voortdurend hergebruik garanderen. Zo biedt de herziening van de EU Waste Framework Directive recycling targets for all materials in 2014 een belangrijke gelegenheid om te komen tot volledige terugwinning [44].

Conclusie

 

• Ondanks een beleden bereidheid om op duurzamer wijze gebruik te maken van hulpbronnen [45], vertonen Europa’s verkwistende consumptiepatronen zeer schadelijke invloeden die moeten worden gereduceerd. Er zijn mogelijkheden om Europa’s wereldwijde milieu impact in te dammen.
• Elke vertraging in het drastisch verbeteren van het afvalbeleid is een gemiste kans. Reductie van de afvalstroom moet de eerste stap zijn. Vervolgens moeten hergebruik, herstel en recyclage activiteiten prioriteit krijgen, in plaats van continue extractie van materiaalbronnen.
• Er bestaat een dringende noodzaak voor fundamentele veranderingen in EU beleid om een eind te maken aan de spiraal van verspillend brongebruik. Recycleren en hergebruiken van aluminium kan nog verder worden verbeterd, hetgeen moet resulteren in reductie van de vraag naar bauxiet.
• Door hergebruik en recyclage te verhogen, kan materiaalextractie worden verminderd terwijl er banen worden gecreëerd en onze wereldreserves worden beschermd, en die Europa helpen om welvarender en duurzamer te maken.

Referenties
1. Alupro, Why is recycling aluminium so important? Accessed 2 September 2012. http://www.alupro.org.uk/sectors/consumers/why-recyle-aluminium/
2. International Aluminium Institute, Fourth Sustainable Bauxite Mining Report I 2008, 2009. http://www.world-aluminium.org/media/filer/2012/06/12/fl0000292.pdf
3. International Aluminium Institute, Bauxite Mining, accessed 10 July 2012. http://www.world-aluminium.org/About+Aluminium/Production/Bauxite+mining
4. ECORYS, Competitiveness of the EU Non-ferrous Metals Industries: FWC Sector Competitiveness Studies, April 2011.
http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/metals-minerals/files/fn97624_nfm_final_report_5_april_en.pdf (p.60)
Two-thirds of global bauxite reserves are held in Brazil, Australia and Guinea.
5. Alupro, Why collect aluminium? accessed 20 June 2012.
http://www.alupro.org.uk/sectors/local-authorities/why-collect-aluminium/
6. UK Parliament Select Committee on Science and Technology, Aluminium: A Truly Sustainable Material, January 2008.
http://www.publications.parliament.uk/pa/ld200708/ldselect/ldsctech/163/8012207.htm
7. OECD Environment Directorate, Materials case Study 2: Aluminium, 2010. http://www.oecd.org/dataoecd/52/42/46194971.pdf
8. WRAP, Good Practice Guide - Are you collecting foil and aerosols with your mixed cans? 2009. http://www.wrap.org.uk/sites/files/wrap/Are%20you%20collecting%20foil%20and%20aerosols%20with%20your%20mixed%20cans.pdf
9. UK Parliament Select Committee on Science and Technology, Aluminium: A Truly sustainable material, January 2008.
http://www.publications.parliament.uk/pa/ld200708/ldselect/ldsctech/163/8012207.htm
10. Organisation of European Aluminium Refiners and Remelters, International Aluminium Institute, Global Aluminium recycling: A Cornerstone of sustainable Development, 2009. http://www.world-aluminium.org/cache/fl0000181.pdf
11. European Aluminium Association, Facts and Figures
http://www.alueurope.eu/production-recycled-aluminium-production-source-oea/
12. Organisation of European Aluminium Refiners and Remelters, International Aluminium Institute, Global Aluminium recycling: A Cornerstone of sustainable Development, 2009. http://www.world-aluminium.org/cache/fl0000181.pdf
13. European Commission, Annex V to the report of the Ad-hoc Working Group on defining critical raw materials, 2010.
http://ec.europa.eu/enterprise/policies/raw-materials/files/docs/annex-v_en.pdf
14. European Commission, Analysis associated with the Roadmap to a Resource Efficient Europe: Part I, 20 September 2011. http://ec.europa.eu/environment/resource_efficiency/pdf/working_paper_part1.pdf
15. Bauxite is converted into alumina, which is then converted into aluminium.
16. ECORYS, Competitiveness of the EU Non-ferrous Metals Industries: FWC Sector Competitiveness Studies, April 2011.
http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/metals-minerals/files/fn97624_nfm_final_report_5_april_en.pdf
17. European Commission, Annex V to the report of the Ad-hoc Working Group on defining critical raw materials, 2010.
http://ec.europa.eu/enterprise/policies/raw-materials/files/docs/annex-v_en.pdf
18. OECD Environment Directorate, Materials Case Study 2: Aluminium, 2010. http://www.oecd.org/dataoecd/52/42/46194971.pdf
19. Organisation of European Aluminium Refiners and Remelters, International Aluminium Institute, Global Aluminium Recycling: A Cornerstone of Sustainable Development, 2009, http://www.world-aluminium.org/cache/fl0000181.pdf
20. Organisation of European Aluminium Refiners and Remelters, International Aluminium Institute, Global Aluminium Recycling: A Cornerstone of Sustainable Development, 2009, http://www.world-aluminium.org/cache/fl0000181.pdf
21. Europa, Packaging and Packaging Waste, accessed 17 July 2012, http://europa.eu/legislation_summaries/environment/waste_management/l21207_en.htm
22. Alupro, Why collect aluminium? accessed 20 June 2012. http://www.alupro.org.uk/sectors/local-authorities/why-collect-aluminium/
23. Alupro, Low Weight, but High Value – Aluminium packaging is worth recycling, accessed 20 June 2012.
http://www.alupro.org.uk/sectors/local-authorities/
24. Organisation of European Aluminium Refiners and Remelters, International Aluminium Institute, Global Aluminium Recycling: A Cornerstone of sustainable Development, 2009. http://www.world-aluminium.org/cache/fl0000181.pdf
25. European Aluminium Association, Two out of Three Aluminium Beverage Cans recycled in Europe! 16 July 2012.
http://www.alueurope.eu/wp-content/uploads/2011/08/Press-release-Alu-bevcans-recycling-2010final_16July2012.pdf
26. European Aluminium Association, Two out of Three Aluminium Beverage Cans recycled in Europe! 16 July 2012.
http://www.alueurope.eu/wp-content/uploads/2011/08/Press-release-Alu-bevcans-recycling-2010final_16July2012.pdf
27. ibid
28. ibid
29. International Energy Agency & International Aluminium Institute, Global Aluminium recycling, the Global energy Cycle and the role of society regarding Collection, 24 may 2007.
http://www.iea.org/work/2007/aluminium/gerber.pdf
Kawneer, Why Aluminium? accessed 28 June 2012.
http://www.kawneer.com/kawneer/united_kingdom/en/info_page/why_aluminium.asp
30. UK Parliament Select Committee on Science and Technology, Aluminium: A Truly Sustainable Material, January 2008.
http://www.publications.parliament.uk/pa/ld200708/ldselect/ldsctech/163/8012207.htm WRAP, Good Practice Guide - Are you collecting foil and aerosols with your mixed cans? 2009.
http://www.wrap.org.uk/sites/files/wrap/Are%20you%20collecting%20foil%20and%20aerosols%20with%20your%20mixed%20cans.pdf
31. OECD Environment Directorate, Materials case Study 2: Aluminium, 2010. http://www.oecd.org/dataoecd/52/42/46194971.pdf
32. Organisation of European Aluminium Refiners and Remelters, European Aluminium Association,
Aluminium Recycling in Europe – The road to High Quality Products, undated http://www.world-aluminium.org/cache/fl0000217.pdf
33. OECD Environment Directorate, Materials case Study 2: Aluminium, 2010. http://www.oecd.org/dataoecd/52/42/46194971.pdf
34. Organisation of European Aluminium Refiners and Remelters, International Aluminium Institute, Global Aluminium Recycling: A Cornerstone of Sustainable Development, 2009. http://www.world-aluminium.org/cache/fl0000181.pdf
35. Carbon dioxide equivalency is a quantity that describes, for a given mixture and amount of greenhouse gas, the amount of Co2 that would have the same global warming potential (GWP), when measured over a specified timescale, generally, 100 years.
36. DEFRA, Making the most of packaging – a strategy for a low-carbon economy, June 2009. http://www.defra.gov.uk/publications/files/pb13189-full-packaging-strategy-090624.pdf
37. Al Jazeera, Environmental Damage from Bauxite Mining in Jamaica, 6 July 2009. http://www.greatmining.com/videos/2009/07/environmental-damage-from-bauxite.html
38. The Wilderness Society, Bauxite mining threatens Wild Rivers, 7 February 2011. http://www.wilderness.org.au/regions/queensland/bauxite-mining-threatens-wild-rivers
39. Samarendra Das & Felix Padel, Battles over Bauxite in East India: The Khondalite Mountains of Khondistan, 23 August 2010. http://www.savingiceland.org/2010/08/battles-over-bauxite-in-east-india-the-khondalite-mountains-of-khondistan/
40. NAT/Friends of the Earth Brazil, Aluminium Value Chain, 2011.
41. NAT/Friends of the Earth Brazil, Aluminium Industry – the forest turns to dust, http://www.youtube.com/watch?v=zzHK5Zdcrcs
42. Hydro, New Global Bauxite and Alumina Business, 29 April 2011. http://www.hydro.com/upload/Documents/Presentations/Quarterly/2011/Bauxite_Alumina_presentation_Q1-2011.pdf
43. The existing EU Waste Framework Directive recycling targets are set out in paragraph 2: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?url=OJ:L:2008:312:0003:0030:EN:PDF
44. The existing EU Waste Framework Directive recycling targets are set out in paragraph 2: http://eur-lex.europa.eu/LexUriserv/LexUriserv.do?uri=oJ:L:2008:312:0003:0030:eN:PDF
08
45. Eurobarometer http://ec.europa.eu/public_opinion/flash/fl_316_en.pdf , 2012 158