Aluminium als verpakkingsmateriaal
Van tijd tot tijd duikt er een bericht op waarin melding wordt gemaakt dat aluminium als verpakkingsmateriaal te vermijden is. Aluminium verpakkingen zouden schadelijk zijn voor de gezondheid en bovendien zouden aluminium verpakkingen niet geschikt zijn wanneer je als consument milieubewust wil aankopen… Dit artikel heeft als doel klaarheid te scheppen tussen gerucht en feit wat betreft het gebruik van aluminium als verpakkingsmateriaal.
Aluminium is, na zuurstof en silicium, het derde meest voorkomende element in de aardkorst (8% aanwezig). De productie van het primaire aluminium vergt veel energie, maar eens geproduceerd vergt het slechts 5% van de initiële energie om het te recyclen. Recycling is dus zeer belangrijk, gezien ook de 95% energiebesparing bij het recyclen gelijk staat aan een vergelijkbare vermindering van de uitstoot van broeikasgassen zoals CO2. Aluminium is gelukkig ook eeuwig recyclebaar met behoud van kwaliteit: het primaire en secundaire aluminium zijn niet van elkaar te onderscheiden. Door de gewichtsbesparende rol van aluminium in tal van toepassingen, zoals transport, draagt aluminium bovendien bij tot een gezonder milieu. Gezien het lagere soortelijkgewicht en de hoge relatieve sterkte van aluminium ligt de gemiddelde gewichtsbesparing rond de 50% voor de meeste toepassingen zonder in te boeten op veiligheid. Het warmtegeleidend vermogen van aluminium helpt warmte te recuperen en het hoog blinkend aspect zorgt ervoor dat warmteverlies door straling wordt vermeden. Daarnaast is aluminium van nature zonder enige bijkomende oppervlaktebehandeling corrosiebestendig. Het gebruik van aluminium kan in vele gevallen energie besparen, waardoor aluminium staat voor een duurzame oplossing. Aluminium als de grote energievreter bestempelen is dus duidelijk te eenzijdig.
Aluminium en gezondheid
Aluminium is van nature aanwezig in tal van etenswaren: de gemeten hoeveelheden schommelen van 0,1 mg/kg in
eieren, appels en komkommers tot 4,5 mg/kg in thee. Het is inderdaad zo dat sterk zure voedingsmiddelen, zoals tomaten of rabarber, het aluminium kan aantasten waardoor klein opgeloste hoeveelheden de smaak van het product kunnen beïnvloeden. Maar de opgeloste aluminium geeft geen gezondheidsproblemen. Aluminium wordt zo goed als niet in het lichaam opgenomen: bij opname via het maag-darmkanaal verlaat het aluminium het lichaam grotendeels via de nieren. Blootstelling aan aluminium in gebruikelijke omstandigheden is dus niet schadelijk.
Aluminium als verpakkingsmateriaal
Aluminium wordt in vele vormen als verpakkingsmateriaal gebruikt: van aluminiumfolie, ovenschaaltjes, drankblikjes en flessen tot doppen, tubes en dekseltjes. 40% van alle drankblikjes op de markt in België zijn uit aluminium vervaardigd. Aluminium zorgt voor een perfecte bescherming en kwaliteitsborging van onze voedingswaren. Vanaf een dikte van 6 micron zorgt het aluminiumlaagje voor een volledige afscherming tegen vocht, geur, smaak, damp en bacteriën. Aluminium helpt de houdbaarheidsdatum van het product te garanderen of zelfs te verlengen. De ‘click’ van het aluminium dekseltje geeft de consument een versheidsbewijs bij het openen van de verpakking. Aluminium is een zeer goede warmtegeleider waardoor energie zeer efficiënt wordt benut wat betreft het opwarmen van etenswaren of het koelen van dranken. In rigide vorm draagt het aluminium bij tot de sterkte van de verpakking; zo kan een drankblikje zonder veel secundaire verpakkingsmaterialen getransporteerd worden. De vorm en sterkte van het blikje zorgen voor voldoende stabiliteit en optimale vullingsgraad van de vrachtwagen. De sterkte van de aluminium verpakking helpt het product te beschermen tegen beschadiging. Met een minimum aan materiaal vervult de aluminium verpakking een maximum aan eisen. Het bijdragen aan het behoud van versheid en het bieden van fysische bescherming zorgt ervoor dat er minder producten verloren gaan. Een aluminium verpakking draagt bij tot de duurzaamheid van het product dat het inhoudt.
Aluminium verpakkingen en het milieu
De industrie levert reeds jarenlang inspanningen om aluminium verpakkingen in gewicht te laten dalen. In vergelijking met 1987 kunnen we een algemene gemiddelde gewichtsbesparing noteren van 28% per verpakking. Het aluminiumblikje bestaat reeds sinds 1958 en weegt inmiddels nog slechts om en bij de 13 gram. Daarnaast bestaat de aluminium verpakking gemiddeld uit 35% gerecycled aluminium, wat voor de blikjes dankzij het ‘can-to-can’ recyclingproces zelfs kan oplopen tot 50% en meer. Wanneer een magneet de ijzerhoudende verpakkingen kan selecteren, dan kan de wervelstroommachine dit voor de metalen non-ferro verpakkingen. Het recyclen van aluminium verpakkingen wordt daadwerkelijk in Europa in praktijk gebracht: 52% van de aluminiumdrankblikjes worden gerycled. Dankzij het Fost Plus-systeem ligt dit percentage in België zelfs significant hoger: tot bijna 90% van alle drankblikjes op de Belgische markt worden gerecupereerd. We dienen tevens te noteren dat het aluminiumblikje uit slechts één materiaal bestaat: zowel het dekseltje als de romp zijn vervaardigd uit aluminium. Aluminium kan bedrukt worden: logo’s en communicatie naar de consument kan rechtstreeks aangebracht worden zonder bijkomende etikettering. Een monomateriaal verpakking vereenvoudigt het recycleproces. De aluminium verpakking is zeer makkelijk te recyclen.
Aluminium verpakkingen en de wetgeving
Noch de Europese, noch de Belgische wetgever voorziet expliciete wetgeving omtrent aluminium in contact met voeding. De Europese normen beschrijven wel de samenstelling en toleranties van de legeringselementen voor aluminium dat in contact komt met voeding. De industrie steunt deze voorschriften en zorgt ervoor dat het aluminium voor verpakkingen voor de voedingssector hieraan voldoet. Wat de richtlijnen betreft voor het recyclen van verpakkingen, schrijft Europa haar lidstaten voor om tegen 31 december 2008, een minimum aan verpakkingsmateriaal (of indien niet mogelijk de energie die ervoor staat via verbranding) te recyclen dat gelijk staat aan 60% van het gewicht van de totale verpakking. De inzameling van gebruikte aluminium verpakkingen is in hoge mate kostendekkend en dus zeer attractief. De verkoopwaarde voor het aluminium verpakkingsafval is namelijk het hoogste van alle verpakkingsmaterialen, met name € 708,00 /ton. Dit geeft uiteindelijk de beste garantie dat de gebruikte aluminium verpakkingen verwerkt zullen worden tot waardevolle nieuwe toepassingen. Samengevat: de aluminium verpakking is niet schadelijk voor de gezondheid. Aluminium beschermt de inhoud van de verpakking en draagt aldus bij tot de duurzaamheid van het totale product. Daarnaast maakt de hoge verkoopwaarde van de gebruikte aluminium verpakking, samen met het lage energieverbruik bij het hersmelten en de hoge kwaliteit van het eindproduct, dat aluminium verpakkingen zeer de moeite waard zijn om effectief te recyclen.
