Blog Ko Buijs - Filiforme corrosie van gecoat aluminium
Filiforme corrosie is een vorm van corrosie dat qua mechanisme behoorlijk veel op spleetcorrosie lijkt. Deze corrosie manifesteert zich als draadvormige slangetjes en bultjes langs de randen van gecoate aluminium platen. De coating wordt hierdoor enigszins opgetild zoals op de onderstaande afbeelding is te zien. Deze corrosie treedt voornamelijk op in het grensvlak coating/aluminium waardoor het niet noemenswaardig de diepte ingaat.
(door Ko Buijs - Innomet Consultancy BV)
Het is daarom hoofdzakelijk een esthetisch probleem. De oorzaak hiervan is een verzuring onder een deklaag c.q. coating. Deze verzuring is weer een gevolg van een gebrek aan zuurstof waardoor er lokaal een zuurstofpotentiaal ontstaat. De aanwezigheid van chloriden speelt ook een rol. Chloriden zijn namelijk in verhouding tot het zuurstofmolecuul bijzonder klein waardoor zij diep onder de coating kunnen doordringen. Zij verhogen de corrosiviteit doordat het geleidingsvermogen van het aanwezige elektrolyt wordt versterkt. 
Afbeelding: filiforme corrosie van gecoate aluminium geveldelen (foto Innomet b.v.).
Filiforme corrosie is een veel voorkomend probleem en meestal manifesteert zich dit vanuit een beschadiging, imperfectie of vanuit een onbeschermde kopse kant van een gecoate metaalplaat. Meestal betreft het in de praktijk vrijwel altijd gecoat aluminium. Eigenlijk hoeft men deze corrosievorm niet te vrezen indien de gehele metaalplaat is ‘ingepakt’ door de coating. Dat betekent dus ook dat de blanke zaag- en snijkanten beschermd moeten worden. Omdat filiforme corrosie familie is van spleetcorrosie is het mechanisme van deze corrosievorm te lezen in het blog "Spleetcorrosie"
Op een vrij nieuw gebouw met veel beton en aluminium gevelplaten is deze corrosievorm ontstaan in een licht maritieme omgeving. Van de gecorrodeerde gecoate aluminium platen hebben we de corrosieproducten onderzocht die zich tussen de coating en de metaalplaat bevonden. Dit is gedaan m.b.v. een SEM/EDX onderzoek en dat staat voor ‘Scanning Electron Microscope -Energy Dispersive X-ray Detector’.
Het onderzoeksresultaat was dat er allerlei aluminiumverbindingen aanwezig waren zoals aluminiumchloride, aluminiumhydroxide en aluminiumoxide. Ook viel het op dat er enig zwavel, silicium en koolstof aanwezig was. Koolstof zal hoogstwaarschijnlijk voortkomen uit de coating want de corrosieproducten zijn nu eenmaal op de overgang coating/aluminium aangetroffen. Er is ook een weinig natrium gevonden en dat zal nagenoeg zeker het gevolg zijn van natriumchloride vanuit de licht maritieme omgeving waar de betreffende plaat aan blootgesteld was.
De filiforme corrosie van de gecoate aluminium platen was op de periferie op gang gekomen. Dat betekent dat de formule voor spleetcorrosie in werking was getreden. Die luidt aldus: Me+Cl- + H2O → MeOH + HCl (metaalchloriden + water → metaalhydroxide plus zoutzuur).. Deze reactie c.q. verzuring komt dus door een gebrek aan zuurstof wat op zich begrijpelijk is onder een coating. Het zoutzuur, wat in zeer geringe mate ontstaat, tast het aluminium verder aan zodat dit als een slangetje verder kan kruipen onder de coating.
Voorts is er enig silicium aangetroffen en dat zal hoogstwaarschijnlijk veroorzaakt kunnen zijn tijdens het uitlogen van alkalische stoffen van het verse beton dat rijkelijk aanwezig was bij dit nieuwe bouwproject. Hierbij kunnen o.m. kiezel- en salpeterzuur ontstaan. De damp van het kiezelzuur bestaat uit zeer fijne glasdeeltjes die ongeveer 100 keer kleiner kunnen zijn dan de gemiddelde cementdeeltjes. Deze deeltjes zullen nagenoeg zeker ook op de kopse kanten van de aluminium panelen terecht gekomen zijn. Dit effect kan beduidend versterkt zijn door de enorme turbulente winden die daar ter plaatse constant waaien. Alles bij elkaar genomen zal dit mogelijk een katalytische werking gehad kunnen hebben op het ontstane corrosieproces.
Om deze corrosie te bestrijden is het schoonhouden een belangrijke zaak maar praktisch gezien is dit veelal moeilijk uitvoerbaar. Daarom zal er gestreefd moeten worden naar de mogelijkheid dat de gevel op een natuurlijke wijze door regenval wordt gereinigd. Het regenwater zal zure en zoute depositiën opnemen en afvoeren. Maar het blijkt dat in de praktijk dat dit helaas niet altijd mogelijk is. Overigens is het gevaar van filiforme corrosie dan toch nog niet geheel geweken maar het zal zich wel minder hevig manifesteren. De allerbeste manier om deze corrosie te voorkomen is om de aluminium panelen pas te coaten nadat deze op maat gesneden zijn. Jammer genoeg blijkt dat in de praktijk ook lastig te zijn omdat dit veelal kostprijsverhogend uitwerkt.