Blog Ko Buijs: Het herkennen van corrosie

In de praktijk hoor ik nog wel eens dat men last heeft van putcorrosie, terwijl het op de keper beschouwd helemaal geen putcorrosie is. Daarnaast kennen de meeste mensen het woord ‘roest’ en hoewel er dan veelal wordt gedacht aan het oxideren van ijzer, zegt deze term niet alles over welk type corrosie in het spel is. Het is daarom van belang kennis te verzamelen om vormen van corrosie te herkennen. Naast het verzamelen van theoretische kennis m.b.v. scholing en literatuurstudie, is het natuurlijk ook van belang om ervaring op te doen in de praktijk. De ‘Corrosion Engineer’ betreft een specialistisch beroep en de werkzaamheden vallen onder de discipline ‘Corrosion Engineering’.

Door Ko Buijs - Innomet Consultancy BV


Corrosion Engineering is echter meer dan alleen het ontwikkelen van corrosiebescherming net het doen van een materiaalselectie. Het aspect van het herkennen en voorkomen van corrosie behoort ook tot de activiteiten. Een Corrosion Engineer is nauw betrokken bij de nieuwbouw en onderhoud van installaties en constructies om het ontstaan van corrosie zo optimaal mogelijk te voorkomen. De werkzaamheden van een Corrosion Engineer betreffen de volgende aspecten:
 

• Materiaalselectie met het accent op de toe te passen metalen;
• Keuze van beschermingssystemen zoals coatings, deklagen en/of kathodische bescherming;
• Proces-technisch meedenken om bijvoorbeeld ‘dead-ends’ te vermijden;
• Het bewaken van corrosieprocessen d.m.v. corrosiemonitoring;
• Het uitvoeren van corrosietesten en corrosieonderzoek.

Corrosietesten vinden veelal plaats in klimaatkasten maar testcoupons kunnen ook in het betreffende veld worden geplaatst. Corrosieonderzoek betreft veelal het visueel en metallografisch beoordelen van corrosieschade. Ook wordt steeds meer gebruik gemaakt van het SEM/EDX onderzoek waarmee de chemische samenstelling van corrosieproducten wordt bepaald. Dat kan zelfs gedaan worden op minuscuul kleine gebiedjes. Vaak krijgt men dan een aanwijzing welke elementen corrosie hebben veroorzaakt. SEM/EDX staat voor ‘Scanning Electron Microscope/Energy Dispersive X-ray’. Corrosion Engineers hebben meestal een materiaalkundige alsmede een elektrochemische achtergrond. Ideaal is kennis van deze beide disciplines naast een goed begrip van procestechnologie, werktuigbouw en meettechniek. De allermeeste corrosievormen hebben hun wortels in het verschil van lokale elektrische potentialen, waardoor de minst edele plekjes reageren met het medium. Een ander woord hiervoor is dat deze plekjes actief worden. De corrosie die dan ontstaat, wordt lokaalelement corrosie genoemd. In feite heeft ieder metaal wat weer terug wil naar zijn oude ertsvorm, een actieve potentie.


Dit blijkt bijvoorbeeld met staal dat onmiddellijk met vocht gaat reageren zodat er roestvorming ontstaat. Indien men kans ziet dit actieve gedrag te veranderen in een passief gedrag, dan is de zaak dus in feite opgelost. Een zeer bekende methode is het legeren met minimaal 12% chroom in staal, waardoor spontaan aan de lucht een taaie hechte chroomoxidehuid ontstaat, die hetzelfde volume heeft als het moedermateriaal. Op deze wijze wordt het metaal afgesloten voor de buitenwereld. Het is a.h.w. ingepakt en het moedermateriaal kan normaal gesproken, niet meer reageren met de omgeving omdat de potentiaal stijgt van een negatieve naar een positieve waarde. Bij beschadiging van de oxidehuid wordt deze automatisch hersteld mits er zuurstof aanwezig is. Dat wordt ook wel het ‘self-healing’ effect genoemd. Dit houdt ook o.m. in dat men de nodige voorzichtigheid moet betrachten in sterk reducerende milieus. In dergelijke omstandigheden kan de drang om zuurstof op te nemen zo groot zijn, dat het gebonden zuurstof zelfs 'afgepakt' kan worden van het chroomoxide waardoor de oxidehuid afgebroken wordt. Deze kan in dit geval niet hersteld worden als er geen zuurstof in de omgeving aanwezig is. Dit verbreken van de chemische binding noemt men ook wel dissociëren.

MIC-aantasting in een RVS-tankwand.

Het is niet altijd even eenvoudig een corrosievorm te herkennen. Microbieel geïnduceerde corrosie (MIC) wordt vaak als putcorrosie aangezien, terwijl dit per definitie niet het geval is. Bij MIC heeft men weliswaar een bruine ring van ijzerhydroxide met in het midden een geëtst plekje met een gaatje in het centrum. Dat etsen en doorboren is een gevolg van het ontstaan van een agressief afscheidingszuur en dat is een compleet ander mechanisme dat optreedt bij putcorrosie.