Brabantse Non Ferro Gieterij: duurzaamheid hoog in het vaandel
"Wij doen aan vloeibare vormgeving"
Brabantse Non Ferro Gieterij is gevestigd in Etten-Leur en telt momenteel twaalf medewerkers. Het bedrijf richt zich vooral op de productie van klein(ere) series. Hierbij wordt gebruik gemaakt van stalen mallen, de zogenaamde coquilles, het Franse woord voor schelpen. Deze coquilles zijn opnieuw te gebruiken. Daarnaast kan men gieten in zandvormen. Een kunststof of houten model wordt in het zand afgedrukt. Zo’n zandmal is slechts eenmalig te gebruiken omdat het tijdens het productieproces uitdroogt. Maar door het zand te regenereren kan het opnieuw gebruikt worden. Deze gieterij maakt gebruik van koperlegeringen en aluminium legeringen.
Van kruidenier tot gieterij
De huidige directie van de Brabantse Non Ferro Gieterij wordt gevormd door Frank en Bas Voeten. Frank is de zoon van de oprichter, vader Marcel Voeten, die samen met zijn broer Jack het bedrijf hebben voortgezet. Bas is een neef van Frank (inmiddels alweer de derde generatie) en heeft sinds 2016 het stokje van zijn vader overgenomen. Vader Marcel had in Breda een kruidenierszaak, maar door de opkomst van de supermarkten eind jaren vijftig heeft hij besloten het roer om te gooien.. Een buurman die in die tijd in een gieterij werkte raadde vader Marcel aan een gieterij te beginnen. Samen met hem als partner begon hij in 1960 in een oud pakhuis aan de haven van Etten-Leur zelf een gieterij. Thans zit het bedrijf op industrieterrein Vosdonk.
Marktgebieden
Tijdens de crisis in 2008 en de jaren daarna heeft de Brabantse Non Ferro Gieterij moeilijke jaren doorgemaakt. Maar nu draait het bedrijf sinds een paar jaar weer goed. De verklaring van Frank Voeten hiervoor: “Door enerzijds het aantrekken van de markt en daardoor de vraag en anderzijds het omvallen van een aantal concullega’s”. Brabantse Non Ferro Gieterij is actief in de automotive, scheepvaart, machinebouw, (muziek)instrumentenbouw, maar ook in de kunst. “Kortom, in alles waar maar gietwerk nodig is”, zegt Frank Voeten.
Zandgieten
Brabantse Non Ferro Gieterij koopt op jaarbasis ongeveer 120 ton aluminium legeringen in en tussen de 50 tot 70 ton koperlegeringen. Zandgieten kan bij de Brabantse Non Ferro Gieterij op twee manieren worden gedaan. “Kleinere series worden machinaal geproduceerd op een halfautomatische machine, de HWS Seiatsu vormautomaat. Voor de enkele stuks gebruiken we handvormen. Van tevoren is er een model van het product gemaakt. Deze wordt in de machine geplaatst en daaromheen wordt zand aangeblazen en vervolgens samengeperst. Daardoor komt de vorm van dit model in het zand. De bovenkant en de onderkant van het product moeten goed gepositioneerd zijn. Als dit gebeurd is, wordt er, afhankelijk van het doel van het product, vloeibaar koper of aluminium in gegoten.
Dit is in het kort de werkwijze. De aluminium legeringen worden in weerstandovens gesmolten, terwijl de koperlegeringen inductief gesmolten worden. Als een en ander afgekoeld is, wordt het gietstuk uit het zand uitgebroken. Door dit zand te regenereren kan het weer opnieuw gebruikt worden. Op deze manier hebben we zo min mogelijk afvalstoffen. Als het gietstuk uitgebroken is, gaat het naar de slijperij waar de scherpe kantjes eraf gehaald worden.
De materialen voor zandgieten zijn:
Aluminiumlegeringen
• Al 226 DIN EN AB-46200
• AL230 DIN EN AB-44200
• AL 231 DIN EN AB-47000
• AL 235 AL SI 5 Mg
• AL 239 DIN EN AB-43000
• AL Si7Mg0,3 DIN EN AB-42100
• AL 242 DIN EN AB-51100
Koperlegeringen
• RG 5 EN 1682
• RG 7 EN 1682
• RG 10 EN 1682
• CUSN10 EN 1682
• CUSN12 EN 1682
• GBz 12ni EN 1682
• Messing 65-35
• Mn messing
• Aluminiumbrons CuAl10Ni
Andere legeringen zijn op speciaal verzoek leverbaar. Brabantse Non Ferro Gieterij kan gietstukken in aluminium tot 200 kilogram produceren en in koper tot 350 kilogram. Voor het kopergieten is het bedrijf DNV gecertificeerd.
Aluminium coquille gieten
De coquille is een stalen schelp die bestaat uit meerdere delen. Deze mal moet van tevoren warm gemaakt worden. “Als je dat niet doet en je giet daar gelijk vloeibaar aluminium in, dan spat het vloeibare aluminium door een te hoge concentratie waterstof uit de mal”, legt Frank Voeten uit. “Als die schelp dan warm is, wordt er een soort coating op gespoten. Die coating zorgt ervoor dat het aluminium niet aan de mal blijft plakken. Dan kunnen we gaan gieten. Aluminium stolt heel snel, omdat het z’n warmte snel kwijt kan aan de mal. Je kunt er eigenlijk gewoon op wachten.” Deze vorm van gieten is bij uitstek geschikt bij de wat grotere series, zeg maar boven de 100 stuks. Maar ook voor de wat simpelere gietstukken wordt deze methode gebruikt. Het coquille gieten biedt verschillende voordelen zoals maatnauwkeurigheid en het behoeft minder nabewerking. Gietstukken tot 10 kilogram zijn mogelijk.
Gietlegeringen voor coquillegieten zijn:
• Aluminium 231 Din en AB-47000
• Aluminium 230 Din en AB-44200
• Aluminium 226 Din en AB—46200
• Aluminium 235 Alsi 5mg
• Aluminium Alsi 7 mgDin en AB-42100
Ook hier geldt dat andere legeringen op speciaal verzoek leverbaar zijn. Desgewenst kan er een materiaal analyse mee geleverd worden.
Ontzorgen
Bij de Brabantse Non Ferro Gieterij kunnen gietstukken worden gestraald, getrommeld en geslepen. Maar voor gloeien, anodiseren, impregneren en bewerken kunnen klanten er ook terecht. “Dat past in het streven onze klanten volledig te ontzorgen. Die willen een product ontvangen dat gelijk gemonteerd kan worden.
Sterke punten
Frank Voeten kan wel een aantal sterke punten van de Brabantse Non Ferro Gieterij opnoemen. “Wij kunnen snel leveren. Daarnaast kan ik stellen dat de kwaliteit gewoon goed is bij ons. Wij zijn ISO gecertificeerd, ISO 14001 voor wat betreft het milieu en ISO 9001 voor wat betreft onze bedrijfsprocessen. En last, but not at least, wij zijn gespecialiseerd in kleinere series. Dat zorgt ervoor, dat men veel minder naar het buitenland gaat. Dit alles maakt, dat wij in een gezonde concurrentiepositie zitten. Wat daar ook aan bijdraagt, is, dat er tijdens de crisis heel wat collega-bedrijven verdwenen zijn. Daardoor is er bij ons veel werk bijgekomen.”
Uitbreiden
“Wij kijken ook naar de toekomst. Het bedrijf gaat binnenkort uitbreiden. Dat doen we niet om te groeien”, zegt Frank Voeten. “We kunnen goed de kost verdienen en goed onze klanten bedienen. Ik weet niet of het er allemaal beter op wordt als je groter wordt. Die uitbreiding gaan we doen om beter te kunnen werken. Zo schaffen we een grote slijpcabine aan, zodat we het slijpsel en het stof beter kunnen afzuigen. Ook hebben we geluidsoverlast onder controle. Voor de toekomst moeten we ervoor zorgen dat de arbeidsomstandigheden goed zijn. De mensen die bij ons werken nog meer centraal stellen. Kortom, we willen alles beter faciliteren. Wellicht komt er, als we alles beter georganiseerd hebben, meer werk uit, met dezelfde machines en mensen die we hebben. En ik verwacht dat onze kwaliteit er ook beter op zal worden.”
Robotisering
Op het gebied van robotisering heeft de Brabantse Non Ferro gieterij ook een duidelijke mening. “Wij zijn gespecialiseerd in kleinere series. Als je van producten maar een paar stuks gaat maken, dan is het moeilijk robotisering rendabel te maken. Nogmaals, onze series zijn daar te klein voor. Maar bijvoorbeeld onze zandregenereratielijn is wel volledig geautomatiseerd”, aldus Frank Voeten.
3D zandprinter
“Waar wij veel belangstelling voor hebben zijn de ontwikkelingen rond het 3D zandprinten. Als de klant een prototype wenst, wordt er een zandprint gemaakt. Dat doen wij niet zelf, maar besteden wij dit uit aan een specialist. Wij gieten de zandprint vol met het gewenste metaal. Het eenmalige gietstuk kan beproefd worden om het later eventueel als coquille- of zandgietwerk in productie te nemen. Dit is zo’n beetje de nieuwste ontwikkeling in de gieterijwereld. Ik zie dat deze techniek steeds meer gebruikt wordt. Ik sluit niet uit, dat wij in de toekomst een zandprinter aanschaffen. Omdat dit nog een relatief dure manier van produceren is kijken wij nog even de kat uit de boom.”
Duurzaamheid voorop
Directeur Frank Voeten heeft een groot hart voor het milieu. Daarom staat duurzaamheid hoog in zijn vaandel. Vandaar dat er onlangs een nieuw geïsoleerd dak en 298 zonnepanelen op de bedrijfshal geplaatst zijn. Daarmee wordt voor een derde in de energievoorziening voorzien. Voor zover hij weet, is de Brabantse Non Ferro Gieterij de enige in Nederland die als gieterij al zonnepanelen heeft. Bovendien is overal LED verlichting aangebracht.
“Onze mensen moeten het fijn vinden om bij de Brabantse Non Ferro Gieterij te werken. Om de zaak draaiende te houden moet je goede mensen zien te krijgen en die dan ook zien te behouden. Dat moet je faciliteren, door duurzaam te zijn dus”, aldus Frank Voeten.