Lassen van roestvast staal: constitutie diagrammen
Roestvast lasmetaal kan gevoelig zijn voor zowel warmscheuring als koudscheuring. Welke van de twee zou kunnen optreden hangt in sterke mate af van de structuur: is het lasmetaal volledig austenitisch of is er ook wat ferriet aanwezig. Om hier voor het feitelijke lassen iets over aan de weet te komen kan een constitutie diagram worden geraadpleegd. Er zijn voor dit doel verschillende diagrammen ontwikkeld, die hier de revue zullen passeren.
Roestvast staal kan worden gedefinieerd als die legeringen die tenminste ongeveer 11% Cr bevatten en niet meer dan 1,5% C en meer ijzer dan enig ander enkel element. Er zijn vijf hoofdfamilies roestvast staal, gebaseerd op microstructuur en eigenschappen:
- martensitisch roestvast staal
- ferritisch roestvast staal
- austenitisch roestvast staal
- precipitatiehardend (PH) roestvast staal
- duplex ferritisch-austenitisch roestvast staal
Elke familie heeft zo zijn eigen laseigenschappen wegens de verscheidenheid in gedrag bij fasetransformaties tijdens afkoeling van stollingstemperatuur naar kamertemperatuur of lager. Het komt vaak voor dat het optimale lastoevoegmetaal niet datgene is dat waarvan de samenstelling nauw aansluit bij die van het basismetaal. De beste procedures voor de ene familie verschillen dikwijls sterk van die voor een andere familie.
Roestvast basismetaal en dus het te gebruiken lastoevoegmetaal worden nagenoeg altijd gekozen op basis van adequate corrosie weerstand voor de bedoelde toepassing. Dit houdt doorgaans in dat het lastoevoegmetaal tenminste moet overeenkomen met het gehalte van het basismetaal of deze zelfs overtreffen in termen van specifieke legeringselementen, zoals chroom, nikkel en molybdeen.
Na beschouwing van de corrosie weerstand wordt de aandacht gericht op het vermijden van scheuring bij de keuze van lastoevoegmetaal en procedureontwikkeling. Scheuring kan optreden bij temperaturen die net onder de bulk solidustemperatuur van de te lassen legering(en) liggen. Deze warmscheuring, zoals...