Blog Ko Buijs - Het optimaal voorbereiden t.b.v. het lassen van zirkonium

Het metaal zirkonium c.q. zirkoon is op zich goed te lassen maar men dient veel aandacht te geven aan de juiste voorbereiding voordat dit lasproces begint omdat het een reactief metaal betreft. Ook hier geldt dus ‘een goed begin, is het halve werk’. Dit voorbereiden is op zich goed te vergelijken zodra men titaan gaat lassen.

Door: Ko Buijs - www.innometconsultancy.nl

De laskantvorm van dit metaal heeft dezelfde functie als bij andere metalen. Dat is namelijk bedoeld dat er een goede toegang mogelijk wordt gemaakt voor de lasboog opdat een optimale penetratie van de las mogelijk wordt gemaakt. Men moet er echter wel rekening mee houden dat de las zeer goed beschermd moet worden tijdens het lasproces opdat er absoluut geen lucht bij deze zone kan komen.. Hiervoor moet men veel zorg besteden aan de keuze van extra hulpstukken zoals sleepschoenen t.b.v. het gasspoelen en een goede hechte klemming van de te lassen delen.




Sleepschoen (foto Laspartners Multiweld)

De laskanten kunnen tot stand komen m.b.v. zagen of andere mechanische bewerkingen maar ook wel door slijpen. Het oppervlak van de laskanten moet glad zijn en vrij van kerven, bramen en krassen. Ook is het van belang dat er geen overlappingen ontstaan die een haard zijn voor vuilafzettingen en schoonmaakmiddelen. Indien men slijpt dan moet men voorkomen dat de temperatuur teveel oploopt want ook dat kan leiden tot mogelijke contaminaties en ongewenste gasopname. Alle zichtbare oxides dienen grondig verwijderd te worden. Bij slijpen met abrasieve middelen moet men slijpschijven gebruiken die schoon zijn en dus niet dichtgeslibd zijn met zachte metaaldeeltjes. Ook is het aan te bevelen het geslepen oppervlak even te vijlen of te borstelen zodat ook mogelijk achtergebleven abrasieve deeltjes worden verwijderd. Aanliggende delen van zirkoon moeten beschermd worden tegen de inslag van hete slijpvonken. Schuurpapier of staalwol moet men niet gebruiken omdat de kans op contaminatie te groot is vanwege achterblijvende deeltjes. Indien een slijpsteen wordt gebruikt dan moet de rotatiesnelheid laag blijven teneinde verbranding van het zirkoniumoppervlak te voorkomen. Een goede leidraad hiervoor is dat de snelheid zo moet zijn zodat er geen vonken ontstaan tijdens het slijpen.

Een uniforme positionering van de te lassen delen en een goede afstelling van de apparatuur moeten ervoor zorgen dat de lassen niet doorbranden en dat er een juiste doorlassing tot stand wordt gebracht. Ook vraagt dit om een optimaal functionerend backingsysteem.
Het klemmen van de te lassen delen is te prefereren boven hechtlassen. Indien men toch moet hechtlassen dan dient men dezelfde beschermende maatregelen te nemen als bij het aflassen. Dit geldt trouwens ook voor het reinigen. Hechtlassen moeten schuin toelopen zodat een goede samensmelting op de doorlaszijde mogelijk wordt gemaakt. Indien hechtlassen scheurtjes vertonen of verontreinigd zijn dan dienen deze geheel verwijderd te worden voordat het echte lassen gaat beginnen.

De laskanten en het lasdraad moeten grondig gereinigd worden voordat het lassen gaat beginnen. Normaal gesproken is lasdraad van zirkoon chemisch gereinigd voordat het wordt verpakt. Zodra rechte lasdraden van een rol worden geknipt is het aan te raden deze met een doek doordrenkt met een ontvettingsmiddel goed strak langs deze draden te trekken. Indien men een draadrol c.q. coil gebruikt dan is ontvetten op zich voldoende. Indien lasdraad chemisch wordt gereinigd met een zuur dan dient dit zuur nog niet eerder gebruikt te zijn want anders loopt men de kans dat vreemde deeltjes, die mogelijk gebonden zijn aan ijzer, achterblijven op de draad.

Smeervet en machineolie die op het werkstuk zijn gekomen, moeten verwijderd worden met een ontvettingsmiddel zoals methanol, aceton, methyl ethyl keton of equivalente producten. Bij het gebruik van aceton moet men naspoelen met alcohol.

Een walshuid, die normaal gesproken grijs is, moet verwijderd worden met slijpen. Tussen 315°C en 430°C ontstaat er een blauw gekleurd oppervlak en dat kan gemakkelijk verwijderd worden met een roestvast stalen borstel die niet voor andere metalen is gebruikt of m.b.v. slijpen of beitsen. Beitsen kan voor dergelijke oxides het beste gedaan worden met een mengsel van 35% salpeterzuur en 5% fluorwaterstof in water gedurende twee tot vijf minuten bij kamertemperatuur gevolgd door intensief spoelen in schoon water. Na het spoelen dient men te drogen met geforceerde lucht.

Nadat de laskanten zijn ontvet, zal er toch nog een hele dunne oliefilm achterblijven op het oppervlak zoals dat ook het geval met vingerafdrukken. Dit kan verwijderd worden met een abrasief middel of een detergent c.q. reinigingsvloeistof gevolgd door drogen. Het drogen kan versneld worden door eerst te spoelen met methanol of aceton.

Schoongemaakte laskanten mogen uiteraard niet meer vuil worden en ook vingerafdrukken zijn uit den boze. Daarom is het verstandig om het reinigen en het lassen in een procedure af te handelen. Indien dat niet kan, moeten de laskanten worden ingepakt met papier of plastic teneinde het neerdwarrelen van stof of vuilophoping te voorkomen.

Al met al vergt de voorbereiding beduidend meer maatregelen dan dat men dit gewoonlijk gewend is bij bijvoorbeeld roestvast staal.