StaalJournaal: Staalprijzen verder in de lift?

Ondanks een zwakke vraag zijn Europese staalfabrieken erin geslaagd om prijzen verder te verhogen. Producenten streven naar een basisprijs van 800 – 825 euro per ton, maar momenteel lijken prijzen tussen 730 en 775 euro per ton realistischer. De doorlooptijden lijken normaal of relatief snel te zijn, en afnemers wachten daarom geduldig af en schaffen enkel de hoognodige materialen aan. Het is discutabel of dit een verstandige beslissing is!

Bron: Novio Staal 

Gedurende de periode van januari tot en met november 2023 is de staalproductie in China met 1,5 procent toegenomen, waardoor het totale volume uitkwam op meer dan 952 miljoen ton geproduceerd staal. Wanneer de gegevens voor december worden toegevoegd, zal de staalproductie voor het vierde opeenvolgende jaar de grens van één miljard ton per jaar overschrijden. Het afgelopen jaar was het land opnieuw verantwoordelijk voor meer dan de helft van de totale globale staalproductie. Ook de Chinese staalexport vertoonde een opmerkelijke stijging van ruim 36 procent, waarbij het totale volume over geheel 2023 meer dan negentig miljoen ton bedroeg. Ondanks deze exportgroei wordt verwacht dat China dit jaar een ander beeld zal laten zien. Dit heeft onder andere te maken met de invoering van nieuwe importtarieven, toenemende concurrentie uit Zuidoost-Azië en India, en geopolitieke spanningen met betrekking tot de Gazastrook. Het land blijft echter innovatief en ze proberen met nieuwe importtarieven voor steenkool, geldig vanaf 1 januari dit jaar, de binnenlandse vraag naar cokeskolen verder te stimuleren. Hiermee hopen ze hun staalproductie op peil te houden en wereldwijd interessant te blijven. Vooralsnog staan de staalprijzen in China echter onder druk waardoor het verschil met de Europese staalprijzen wederom groter wordt.

Europa
De vraag naar staal op ons continent is op dit moment nog altijd zwak. Enigszins opmerkelijk is dan ook dat het Europese fabrikanten gelukt is om staalprijzen verder te verhogen. Veel materiaal wat op dit moment als fabriekspartij wordt gekocht heeft een basisprijs van 730 – 775 euro per ton, maar staalproducenten mikken zelfs op een basisprijs van achthonderd euro en in sommige gevallen zelfs nog hoger. Ondanks de afwachtende en zwakke markt claimen de EU-staalfabrieken dat ze volle orderboeken hebben, maar dit is twijfelachtig te noemen omdat de doorlooptijden relatief snel zijn. Afnemers reageren vooralsnog afwachtend en kopen alleen het hoognodige materiaal in en kijken voorzichtig de marktontwikkelingen aan. De eerdergenoemde basisprijs van 800 – 825 euro per ton waar de staalproducenten op mikken lijkt daarom vooralsnog een uitdaging. Met de start van het nieuwe jaar zijn veel Europese hoogovens nu weer operationeel of op het punt van heropening. Zo heeft ArcelorMittal weer hoogovens gestart in België en Duitsland, Salzgitter in Duitsland en Tata Steel in Nederland. Zoals beschreven in de voorgaande edities van het StaalJournaal hadden verschillende staalfabrikanten besloten om hoogovens uit productie te nemen om op deze manier de staalprijzen te kunnen verhogen. Doordat er op deze manier minder aanbod beschikbaar was en er een gebrek aan competitieve importoffers, is deze methode succesvol gebleken.

Door de heropening van al deze hoogovens in Europa, en daarmee een enorme capaciteitsuitbreiding, kan men verwachten dat prijzen binnenkort onder druk komen te staan. Er zijn echter enkele factoren die kunnen verklaren waarom een stabilisatie of zelfs een lichte prijsstijging in de komende periode realistisch zou kunnen zijn: de staalmarkt nadert het conjuncturele hoogseizoen waarin de vraag naar staal de komende maanden traditiegetrouw zal stijgen. Import wordt minder interessant en onzeker vanwege CBAM en bovendien vanwege de geopolitieke probleemsituatie in het Midden-Oosten. De oorlog in de Gazastrook zorgt voor gevaarlijke situaties voor vrachtschepen over de Rode Zee. Schepen moeten hierdoor omvaren via Zuid-Afrika waardoor de transportkosten, maar zeker ook de verzekeringskosten, sterk zijn of worden verhoogd en daarnaast de levertijden met drie tot vier weken worden verlengd. Een ander aspect is dat het importeren van materialen uit China, vanwege verwachte overschrijdingen van de toegewezen quota, extra heffingen met zich mee kan brengen. Dit zou ertoe kunnen leiden dat sommige importeurs hun aandacht verleggen naar minder bekende staalproducenten in India, wat op zijn beurt weer kan resulteren in het overschrijden van het toegewezen quotum voor India. Zodra deze quota bereikt worden, wordt import uit deze landen duurder vanwege heffingen. Dit kan oplopen tot wel veertig euro per ton. Het Safeguard quota systeem zal officieel per 1 juli 2024 eindigen, maar het is nog onduidelijk of dit systeem al dan niet verlengd zal gaan worden. Bovendien zijn de productiekosten aanzienlijk gestegen, deels als gevolg van toenemende kosten en prijzen voor schroot, ijzererts en energie. Hierdoor spannen staalfabrieken zich extra in om de prijzen zo hoog mogelijk te houden.

CBAM
Carbon Border Adjustment Mechanism wordt een alsmaar een belangrijker item. Het is in het leven geroepen als onderdeel van het Europese beleid om klimaatverandering aan te pakken en heeft tot doel om de EU tegen 2050 klimaatneutraal te maken en om duurzame groei te bevorderen. Het tijdsbestek van oktober 2023 tot januari 2026 is weliswaar een transitieperiode, maar het is voor alle importeurs al van belang om de juiste koolstofgegevens en rapportages te verzamelen van de desbetreffende staalfabrieken waar het materiaal wordt geproduceerd. Hoewel een overgangsperiode, bestaat er al de mogelijkheid dat bij onvolledige documentatie boetes worden opgelegd, variërend van tien tot vijftig euro per ton uitgestoten CO2. Met de CBAM wil de EU onder andere voorkomen dat industrieën zich verplaatsen naar regio’s met minder strikte emissienormen door een koolstofprijs toe te passen op de invoer van bepaalde goederen in de EU. Daarom kan de CBAM een versterking zijn voor de Europese staalproducenten aangezien zij verder lijken te zijn met klimaatneutraal produceren van staal ten opzichte van concurrenten op andere werelddelen. Door al deze verschillende ontwikkelingen in de staalmarkt lopen de meningen over wat de staalprijzen aankomende tijd zullen gaan doen uiteen. Zo zijn er geluiden dat diverse grote staalproducenten in het voorjaar alweer hoogovens gaan sluiten vanwege de aanhoudend teleurstellende vraag. Voor de relatief korte termijn lijkt een stabilisatie of wellicht zelfs een lichte prijsstijging het meeste voor de hand liggende. Mochten de quota na 1 juli echter niet verlengd worden is er een kans op een “vrije markt” waardoor de EU juist weer enorm interessant wordt voor exporterende landen. Dit kan op termijn juist een daling van de staalprijzen tot gevolg hebben.

ArcelorMittal
De Franse minister van Economie heeft bevestigd dat de overheid circa 1,8 miljard euro investeert in het groene initiatief van ArcelorMittal door de bouw van een DRI-unit (Direct Reduction Iron) en twee elektrische hoogovens (EAF) in Duinkerken. De staalproducent wil haar CO2-uitstoot in Frankrijk tegen 2030 met 35 procent verminderen. ArcelorMittal Zenica, de grootste staalproducent in Bosnië en Herzegovina, herstart deze maand haar activiteiten die vorig jaar werden stilgelegd vanwege moeilijke marktomstandigheden en hoge kosten.

Salzgitter
De Duitse staalproducent heeft aangekondigd dat hoogoven A met succes is herstart. Deze hoogoven met een capaciteit van twee miljoen ton was stilgelegd in augustus 2023 als onderdeel van de geleidelijke transformatiefase naar een CO2-arme staalproductie. De bouwwerkzaamheden aan het Salzgitter-energietransitieproject voor de industriële elektriciteitslijn zullen dit kwartaal beginnen. Vanaf 2026 zal deze lijn aanzienlijke hoeveelheden groene stroom naar de stad Salzgitter brengen, wat een milieuvriendelijke en duurzame bijdrage levert.

Voestalpine
Voestalpine heeft bij Primetals Technologies een 180-tons elektrische hoogoven aangeschaft die zal worden geïmplementeerd op de locatie van de staalproducent in Linz, Oostenrijk. De ingebruikname is gepland voor 2027. Deze oven zal een cruciale rol spelen in het groene transitieprogramma, genaamd “Greentec Steel”.

Acciaierie d’Italia
ArcelorMittal heeft het voorstel van de Italiaanse regering verworpen om een meerderheidsbelang te verkrijgen in Acciaierie d’Italia (ADI), voorheen bekend als Ilva, één van de grootste staalfabrieken in Europa. ArcelorMittal bezit momenteel 62 procent van de aandelen van ADI, terwijl de staatsinvesteringsmaatschappij Invitalia 38 procent in handen heeft. Volgens een verklaring van de regering is Invitalia bereid om ongeveer 320 miljoen euro te investeren in ADI om haar belang te vergroten tot 66 procent