Interleg Nedona analyseert, sorteert en verhandelt
Specialistisch recyclebedrijf van speciaal staal en superlegeringen
Interleg Nedona heeft zich sinds 1975 gespecialiseerd in het verhandelen en sorteren van nikkelhoudende restmaterialen, zuiver en gelegeerd. De specialisatie ligt hoofdzakelijk bij de volgende materialen: Roestvast staal, nikkel, cobalt, molybdeen, wolfram, titaan, tantaal, zirkonium, niobium, vanadium en nog een groot aantal andere metalen. De belangrijkste werkzaamheden en services zijn het verzamelen, het maken van analyses, sorteren, verwerken en doorverkopen.
Door Myriam Borghuis
Titaan.
Interleg Nedona is gespecialiseerd in bruikbare restmaterialen van speciaal staal en superlegeringen. Het redelijk unieke recyclebedrijf uit Havelte heeft een scala aan relaties, voor zowel inkoop van metalen, als de verkoop van gespecificeerde metalen voor het productieproces van bijvoorbeeld scheepsbouw, auto-industrie, machinebouw enzovoort. Interleg Nedona werkt zowel in Nederland als internationaal. Hoe is het allemaal ontstaan? Aan het woord is directeur, de heer J.W. Rossingh.
‘Dit bedrijf heb ik in 1975 gestart. Daarvoor heb ik vanaf december 1967 gewerkt bij een soortgelijk bedrijf, bij Nicroma, onderdeel van wat later de HKS was. In 1975 startte ik voornamelijk met snelstaal. In die tijd waren er nauwelijks bedrijven die daar iets in deden. Maar daar gaat toch wel het nodige geld in om. Ik deed zaken met meerdere scheepswerven. Dat ging aan de hand van inschrijvingen. Wij kochten dat op, sorteerden het en zochten er weer een koper voor. Zo is het begonnen.’
De schroothandel an sich was voor Rossingh in feite vreemd: ‘Van oorsprong kom ik uit de agrarische hoek. Maar ik solliciteerde in Rotterdam en kwam zo bij een bedrijf terecht waar men ook met roestvast staal werkte. In die tijd was dat een nieuw product. Daar heb ik zeven jaar gewerkt, maar ik wilde weer terug naar het Noorden. Daar startte ik Interleg Nedona.’
Nedona was van 1975 tot 1995 in Meppel gevestigd. ‘Daarna zijn we naar Havelte getrokken. Ik heb een eigen bedrijfspand gebouwd en inmiddels zitten we hier alweer bijna 20 jaar. Het terrein is circa 3.000 m², waarvan de hal 1.000 m² is.’
Nedona is begonnen met hoofdzakelijk nikkellegeringen. Daar komen nog ieder jaar nieuwe legeringen bij. Ook werd in het begin titaan verhandeld, maar met een paar honderd kilo per jaar was dat een niet te veel voorkomend materiaal. Nu wordt dat met karrenvrachten vol aangevoerd, dus die trend is wel gewijzigd.
Breed pakket materialen
Rossingh laat een overzicht zien van materialen die in zuivere vorm en in vele legeringen worden opgekocht. Het is inmiddels een heel breed pakket geworden.
Rossingh: ‘Er zijn onvoorstelbaar veel verschillende legeringen. Nu nog kom ik wel eens legeringen tegen waarvan ik nog nooit heb gehoord.’ In het begin werd er nog wel eens gebruikgemaakt van diensten van externe laboratoria, maar sinds een aantal jaar beschikt men bij Nedona over analyseapparatuur: ‘Wij hebben draagbare EDXRF analyzers van Niton. Uitstekend apparatuur dat een uitgebreide analyse geeft van het materiaal dat je onderzoekt.’ Door die enorme diversiteit in aanbod van materialen moet je zelf kunnen onderzoeken met welk materiaal en legering je te maken hebt. Dat onderzoek is wel belangrijk, geeft Rossingh aan. ‘Wij hebben een tijdlang vliegtuigmotoren van Rolls Royce gehad. Dat zijn onderdelen, die allemaal dezelfde samenstelling hebben. Maar we hebben ook wel vliegtuigmotoren van Russische makelij gehad. Optisch allemaal hetzelfde, maar bij nader onderzoek bleek dat iedere motor een iets andere materiaalsamenstelling had en opgebouwd was uit verschillende legeringen. Om maar aan te geven dat je ieder deel moet controleren en analyseren, wil je 100% zeker zijn van de samenstelling. De legering kan zomaar lager zijn dan bij vorige partijen.’
Zeker als er partijen via een verkoopafdeling bij Nedona binnenkomen. Rossingh: ‘ Verkoop is niet altijd precies op de hoogte van wat er exact door inkoop is aangeschaft. Los van of de eigenschappen van het materiaal wel hetzelfde zijn, kan de exacte samenstelling nog wel eens wisselen. Kortom; een nauwkeurige analyse is geboden, wil je zeker weten wat je zelf weer doorverkoopt.’
J.W. Rossingh, eigenaar Interleg Nedona.
Gescheiden opslag
Ook moeten bepaalde materialen strikt gescheiden opgeslagen worden, zodat er geen vermenging kan ontstaan. Rossingh: ‘ Bijvoorbeeld koper in roestvast staallegeringen, dat is vergif. Honderdste procenten vermenging moet wel kunnen, maar zodra je over tienden praat, kan het wel kwaad. Er mag maximaal 0,5% aan koper in RVS zitten. Tin is heel gevaarlijk in RVS, dan krijg je geen goede gietsels. Enzovoort. Dat zijn allemaal technische problemen. Maar met de meetmogelijkheden van tegenwoordig is er nauwelijks afkeur en kun je het materiaal heel goed gescheiden aanbieden.’
Hardmetaal is een materiaal dat veel meer dan vroeger opnieuw wordt ingezet.
Dat komt door de vele verwerkende industrieën, waar wordt gesneden en waarvoor hardmetaal wordt ingezet. Dat genereert na een bepaalde duur weer afval omdat het materiaal vernieuwd moet worden.
Geen technische verwerkingen
Bij Nedona komen er geen verwerkingsprocessen aan te pas. Rossingh: ‘Wij kopen het in, analyseren het, slaan het gescheiden op en verkopen het weer. Hier wordt niet gesneden, gesmolten of anderszins verwerkt. Het enige wat hier wordt gedaan is stalen kabels verwerken tot korte stukken. Dit voor afnemers, die kleine ovens hebben en alleen kleine afmetingen kunnen verwerken. Dus we branden zo’n lengte door tot stukken van een bepaalde afmeting.’
Überhaupt komt het in Nederland maar weinig voor, weet Rossingh te vertellen. ‘In Nederland zijn er nog twee RVS-gieterijtjes en de rest gaat allemaal naar het buitenland. Maar afval in de gewenste samenstelling is en blijft een aantrekkelijk product voor kleine afnemers. Als men een incourante, kleine partij nodig heeft, komen ze toch bij mij vragen of ik dat heb in de gewenste samenstelling. Dat werkt veel eenvoudiger dan het zelf bij elkaar brengen.’
De RVS-gieterijen zijn ook voor een deel uit Europa vertrokken. Vroeger waren er veel in Zweden, ook wel in België, maar nu zijn die meer te vinden richting het Oosten; China, Turkije enzovoort. Meer in de buurt zijn er wel nog gieterijen in Duitsland, waar RVS wordt omgesmolten.
Rossingh heeft een vaste medewerker, die helpt met sorteren, analyseren en opslaan en weer verzendklaar maken. Zuiver nikkel, ook in vele legeringen, is een materiaal wat het meest voorkomt. Dan praat je over een honderd ton, wat wordt omgezet. In roestvast staal – zeker in deze tijd – gaat toch wel minder om, ook omdat dat minder makkelijk is door te verkopen. Verder komt koper/nikkel veel voor en chroom/nikkel, zeker het hoogwaardige nikkel. Dat wordt gebruikt voor vermenging met RVS, waarvan het nikkelgehalte wat laag is. Daarnaast worden de hoogwaardige legeringen ook wel verkocht aan gieterijtjes, die er direct een eindproduct van maken. ‘Dat is ook het meest interessant, financieel gezien’, zegt Rossingh. ‘Dan krijg je al die elementen ook echt betaald, bijvoorbeeld een paar procent wolfram of niobium, een overgangsmetaal. Anders gaat de hele partij naar een grotere smelterij en krijg je alleen het nikkel betaald en slechts voor 80%. Dus de sport is de juiste afnemer voor een geschikte partij te zoeken.’
Analyse belangrijk
Juist die samenstelling bepaalt de verkoopprijs, dus is analyse van het materiaal belangrijk. ‘Vroeger bestond de controle uit het gebruik van een magneet. Nu is RVS niet magnetisch, wat toentertijd de ijzerhandelaar wel eens de uitspraak ontlokte: “Wat is dat voor rommel, het is niet eens magnetisch!” ‘, geeft Rossingh aan. ‘Ook werd een eerste controle op het oog gedaan of er werd getest met een zuur, salpeterzuur, om er een samenstelling uit af te leiden. Maar de Niton-analyzers, die tegenwoordig worden gebruikt, zijn zeer nauwkeurig en praktisch. Het vraagt geen grote dosis materiaalkennis, het is meer een kwestie van goed uitlezen.
Afzetgebied veelal buitenland
Havelte ligt tegen de grens van Duitsland aan. ‘Het merendeel van onze materialen wordt afgezet in het buitenland’, geeft Rossingh aan. ‘Het gaat vaak naar Duitsland, hoewel ik nu ook weer een reguliere afnemer in Engeland heb.’
Vroeger deed Rossingh ook veel in nieuw nikkel, wat hij over de hele wereld verkocht. Nikkel, toch een nichemarkt, was niet overal verkrijgbaar. Minder interessant voor de grote bedrijven, om overal vestigingen te hebben. Maar toen de vraag begon toe te nemen, werden er vanuit die grote leveranciers steeds meer nevenkantoortjes en verkooppunten ingericht. Zo raakte Nedona haar afzetgebied wat kwijt.
Verder betreft het een constante handel. Er is voldoende aanvoer en voldoende vraag naar kleine partijen. Om een bewerkingsgang ertussen te plaatsen heeft niet veel zin, aldus Rossingh: ‘De opkoper gaat het daarna toch weer smelten en bewerken. We hebben hier een prima omzet en werk aan. Wel merk je dat, waar wij als handelaar vroeger meer kennis hadden van het materiaal, wij door de techniek ingehaald worden. Via meetapparatuur en via de vele websites is het goed mogelijk om aan informatie te komen. Zowel over samenstellingen als over prijzen. Ik zit nu 40 jaar in het vak, dus ik weet wel waar ik over praat. Maar mijn vaste contacten worden steeds meer vervangen door de nieuwe garde, die bijzonder handig is met de digitale mogelijkheden. Een andere manier van zaken doen, maar door de flexibiliteit en de mogelijkheid van kleine afnames blijven wij recht van bestaan houden. Het gaat vaak om duur materiaal en met onze kennis en onze contacten blijven wij een interessante partij voor veel opkopers.’
Verkeerde samenstelling kan leiden tot claims
Verkeerde samenstellingen van het materiaal kan leiden tot schade en schadeclaims. Daarom blijft het een omgeving waar kennis en betrouwbaarheid belangrijk zijn. Rossingh: ‘Wij leveren geen officiële certificaten bij het materiaal, maar wij kunnen wel onze analysebevindingen overleggen. Een verkeerde samenstelling kan na verwerking tot problemen leiden, met grote schadeclaims als gevolg. Dat wil de verwerker niet, maar dat is ook niet goed voor onze business.’
Bij grote partijen, bijvoorbeeld bij RVS, gaat het allemaal op basis van nikkelinhoud. ‘Als je een paar honderd ton hebt, wordt een deel, zeg twintig ton, ingesmolten als monsterpartij, die wordt geanalyseerd. Dat geeft bijvoorbeeld 8.8 nikkel aan. Dan krijg je voor de hele partij voor 8.8 nikkel betaald.’
De duurdere materiaalsoorten worden vaak in hoeveelheden van 400, 500 tot 1.000 kilo aangeboden en andere partijen, bijvoorbeeld nikkel, dat al bij de aanbieder is opgespaard, tot vijf ton. Dat wordt in de meeste gevallen in het buitenland afgezet. Óf bij de nieuwe verwerker, óf eerst nog bij de tussenhandel, als het gaat om grotere partijen die Nedona niet zelf in één keer kan leveren.
De diversiteit blijft groot. Rossingh: ‘We merken wel dat er wat minder tinlegeringen worden omgezet, bijvoorbeeld voor lagers. Daarvoor wordt steeds meer kunststof ingezet. En vroeger had je heel veel gereedschapstaal, maar daarvoor wordt steeds meer widia ingezet. Dat is een hardmetaal, wisselplaatjes die worden gebruikt om metalen mee te snijden. Daar doe ik ook een ton of tien per jaar van.’
Eigenschappen en toepassingen van diverse materialen:
● Roestvast staal
Eigenschappen: Roestbestendig
Toepassingen: Huishoudelijke artikelen, voedsel- en zuivelindustrie, decoratie en design, en in de bouw.
Verder:
● Nikkellegeringen
Eigenschappen: Hitte-, roest- en zuurbestendig;
Toepassingen: Chemische en voedselindustrie, onderdelen vliegtuigmotoren.
● Nikkel/ijzerlegeringen
Eigenschappen: Magnetisch;
Toepassingen: Elektronica en telecommunicatie-industrie.
● Complexe nikkellegeringen
Eigenschappen: Hoge-temperatuurlegeringen, hitte-, roest- en kruipbestendig;
Toepassingen: Onderdelen vliegtuigmotoren.
● Cobaltlegeringen
Eigenschappen: Hitte- en roestbestendig en slijtvast;
Toepassingen: Onderdelen vliegtuigmotoren.
● Wolframlegeringen
Eigenschappen: Hoge hardheid, optimale dichtheid;
Toepassingen: Snijgereedschappen en onderdelen.
● Nikkel/koper
Eigenschappen: Hitte- en roestbestendig;
Toepassingen: Scheepsvaart.
● Koper/nikkellegeringen
Eigenschappen: Roestbestendig;
Toepassingen: Decoratie en design, water-, warmte- en condenser-begeleiders.
● IJzerlegeringen
Eigenschappen: Slijtvast;
Toepassingen: Pompen.
● Cobalt/ijzerlegeringen
Eigenschappen: Magnetisch (High permeability);
Toepassingen: Elektronische industrie.
● Snelstaal
Eigenschappen: Slijtvast, hoge hardheid bij hoge temperatuur;
Toepassingen: Bewerking van metalen, met hoge snijwaardes.
● Gereedschapsstaal
Eigenschappen: Slijtvast, hoge hardheid;
Toepassingen: Gereedschappen en mallen bij zowel koude als hete toepassingen.
● Titaanlegeringen (in Westers en Russisch gehalte)
Eigenschappen: Optimaal sterkte/gewicht ratio, roestbestendig;
Toepassingen: Luchtvaartindustrie, elektriciteitscentrales.
● Zirkoniumlegeringen
Eigenschappen: Roestbestendig;
Toepassingen: Nucleaire industrie.
● Magneetlegeringen
Transport via expediteurs
Het doorverkochte materiaal wordt via expediteurs bij de afnemers gebracht. Een eigen transportafdeling is niet echt rendabel. ‘Je moet dan een auto aanschaffen, onderhouden, een chauffeur in dienst nemen. En je kunt maar één klant bedienen, één richting per keer nemen, terwijl de expediteur op eenzelfde dag meerdere klanten kan bedienen. Voor Nederland hebben we een vaste expediteur, die haalt en brengt. Voor het buitenland bestel ik een vrachtauto voor alleen onze ladingen, die dan een volledige vracht wegbrengt.’
Afhankelijk van kan het ook om kleine hoeveelheden gaan. ‘Laatst nog 40 kilogram met onder andere nikkel, wolfram, tantaal, hafnium en niobium. In feite dus maar een kleine partij, maar wel interessant. Wij sorteren dat helemaal uit en doen een prijsvoorstel.’
Nedona is een van de weinige, zo niet het enige bedrijf in Nederland dat op deze manier kleine partijen inkoopt, sorteert, analyseert en doorverkoopt.
Gericht op algemener materiaal zijn er wel andere bedrijven, maar voor dat specifieke, bijzondere materiaal staat Interleg Nedona wel in heel Nederland bekend. Rossingh: ‘Vertegenwoordigers van metaalhandelaren die onderweg bijzondere partijen tegenkomen, bellen mij. Zo kom ik ook vaak aan mijn materialen. Door te onderhandelen blijft het voor die vertegenwoordigers interessant en ik heb voortdurend aanbod. Doordat ik mij heb aangesloten op een programma, waar steeds de meest actuele prijzen voor een enorme schakering van materialen wordt afgegeven, kan ik ook á la minute een prijs afgeven. Dat is voor die vertegenwoordigers ook prettig en snel zaken doen. In 1975 ging dat heel anders. Toen had je ook de London Metal Exchange notering, maar wilde je de laatste prijzen hebben, moest je bellen. Dat kostte een vermogen. Gelukkig is dat wel veranderd in dit digitale tijdperk!’ Interleg Nedona biedt al met al een redelijk exclusieve dienst en Rossingh is trots op zijn bedrijf. ‘Nu 40 jaar, maar daar gaan we samen zeker 50 van maken!’