Steeds meer leidingen worden vervangen: veelvuldig gebruik van roestvast staal in de chemische industrie
“Er is een trend gaande in de chemische en petrochemische industrie om leidingwerk van koolstofstaal te vervangen door roestvast staal. Vaak zijn de chemicaliën die door de leidingen stromen te agressief, zodat het koolstofstaal wordt aangetast. Roestvast staal gaat langer mee en vergt minder onderhoud.” Dat zegt Cees Wilthagen, hoofduitvoerder bij de firma Imtech Mechanical Services B.V. in de Botlek.
Jelle Vaartjes
Imtech is een Europese technische dienstverlener, waarbij alleen al in Europa 14.000 mensen werken, waarvan in Nederland ongeveer 7000, hoofdzakelijk op het gebied van multidisciplinaire werken. Tot voor kort werkte Wilthagen bij de firma A. Hak. “Sinds 14 augustus is het onderdeel onderhoud van het werktuigbouwkundige bedrijf in Rijnmond overgenomen door Imtech. Alle 214 werknemers zijn mee overgegaan, inclusief stafpersoneel.” Het werk is echter hetzelfde gebleven. “We doen onderhoudswerkzaamheden van leidingen en technische installaties op raffinaderijen en chemische fabrieken. Op het moment zijn we werkzaam op een tweetal grote onderhoudscontracten bij Shell Pernis en Shell Moerdijk. Ook doen we onderhoudswerkzaamheden bij Tronox in de Botlek, nabij AVR Rozenburg.”
Roestvast staal
Vraag aan Wilthagen wat hij van roestvast staal vindt? “Het is prima materiaal. We passen het toe waar het gevraagd wordt, in allerlei soorten en legeringen: 304, 316, 316L, 321 en dan zijn er nog allerlei exotische legeringen zoals Inconel, Monel duplex, enzovoort.” Hij wijst erop dat Imtech zich bezighoudt met het fabriceren en installeren van leidingwerk. Wat doet Imtech bij Shell? “Diverse onderhoudwerkzaamheden, waaronder zowel regulier (dagelijks) onderhoud als fabriekstops. Momenteel zijn wij bezig met drie van zulke fabriekstops. Van rijkswege moet de fabriek elke vier tot zes jaar worden geïnspecteerd. Alle apparatuur en leidingen worden geopend, schoongemaakt, gedemonteerd en geïnspecteerd. De afdeling operations zorgt voor het zogenoemde ‘afsteken’ van het leidingwerk, waardoor dat leidingwerk en de daaraan verbonden apparatuur kan worden gedrained, gestoomd en gespoeld. Daarna is het voor de aannemers met hun werknemers veilig om alle apparatuur zoals vaten, warmtewisselaars, torens, afsluiters, regelkleppen, enzovoort, te openen. Hierna wordt veelal door een schoonmaakfirma met behulp van hoge druk verder gereinigd.” Door de Inspectie worden verschillende onderzoeken uitgevoerd. “Met behulp van röntgenstralen worden wanddiktemetingen verricht, en kijkt de inspectie of alles er nog netjes en veilig uitziet. Eventueel volgen hier reparaties uit.”
Sleutelwerk
Wat doet Imtech Mechanical Services? “Deze afdeling doet het grote onderhoud. We verwijderen leidingen en equipement, we openen kolommen (torens) vaten en tanks, we doen prefabwerkzaamheden en we sluiten en plaatsen de leidingen en equipement weer terug. Onze afdeling is een groep van vakmensen die ook in staat is leidingwerk te onderhouden en indien nodig te repareren.” Tegen wat voor problemen loopt Wilthagen aan? “Soms zijn er materiaalproblemen. Maar als de opdrachtgever bekend is met de specifieke kenmerken van de materialen, dan vallen die problemen wel mee. Als het taakbestek bekend is, wordt materiaal ingekocht door ons of door de opdrachtgever. Het is echter nog wel eens een probleem om de juiste vakmensen te vinden. Het lassen vraagt een verscheidenheid aan kwalificaties. En het is soms moeilijk om geschikte gekwalificeerde lassers te vinden.” Hij vertelt hoe dat wordt opgelost. “We kijken goed in de markt rond. Als we een dag van te voren weten wat op ons afkomt, dan proberen we eerst binnen eigen gelederen een grote mate van vakmanschap te vinden, want je kunt niet voor elk wissewasje mensen inhuren. We proberen werk te clusteren en dan de juiste vakmensen in te plannen. Dit is ook een van mijn taken als hoofduitvoerder.” Wilthagen vertelt hoe een las er uit dient te zien. “Om te beginnen moet er voorbereid worden. Als het gaat om het lassen van roestvast staal dan gebruiken we van binnen argongas. Maar je hebt ook speciaal backinggas. En het moet er verder zowel aan de buiten- als aan de binnenkant goed uitzien. De las wordt beoordeeld door middel van röntgenfoto’s en aan de buitenkant moet het er visueel netjes uitzien.”
Hoge druk
Een ander element bij de controle of de las op de juiste wijze is uitgevoerd, is dat de leiding onder druk wordt getest. “Met vloeistof (vaak water) wordt de leiding onder druk gezet”, vertelt Wilthagen. “Er wordt dan een manometer geplaatst (soms een schrijvende) waarop de druk over een vooraf geplande periode wordt gecontroleerd.” Volgens Wilthagen is de gebruikte druk wel iets waarin de (petro)chemische industrie zich onderscheidt van de voedingsmiddelenindustrie. “De drukken daar zijn lager en dus is er ook pijp met een dunnere wanddikte nodig.” In de petrochemie wordt dan ook nog gebruik gemaakt van pijp in Engelse maten. “In de andere industrie wordt gesproken over millimeters. In de zuivel zijn er wanddikten van 2 á 3 millimeter terwijl dit in de petrochemie veel zwaarder is. Dat is afhankelijk van de hoogte van de druk in de leiding en van het soort vloeistof, dat er doorheen stroomt.”
Materiaal
De soort vloeistof die door de leidingen stroomt, bepaalt mede het gebruikte materiaal. “We zijn bijvoorbeeld met een leiding bezig waarmee Shell PVC-poeders maakt. Die leidingen zijn helemaal gepolijst aan de binnenkant. De leiding lijkt aan de binnenkant wel van chroom. Dit vergt ook weer een ander soort lasproces.” Al met al is het een gigantisch karwei. “Er zijn verschillende materialen en dus ook verschillende lasprocessen. Er wordt zowel elektrisch (elektroden) als TIG (met backinggas) gelast.” Hij meldt verder dat veel carbonsteel wordt vervangen door roestvast staal. “Roestvast staal is duurder, maar de levensduur is langer. Veel leidingwerk wordt dus vervangen door RVS-leidingwerk. Dit is zeker een trend.”
